Iedereen heeft wel eens last van stress. Bijvoorbeeld wanneer u nog veel dingen moet doen of wanneer u tegen iets opziet. Zo zijn er nog veel meer dingen waar mensen stress van kunnen krijgen. Ook kan stress er per persoon heel anders uitzien. Stress is subjectief, niet iedereen ervaart evenveel stress bij dezelfde dingen. Zo gaat de ene persoon vrij relaxt naar de tandarts, terwijl de ander al gestrest wordt als hij hier alleen maar aan denkt.
Stress kan per persoon heel erg verschillen, maar er zijn wel een aantal dingen die vaak voorkomen. Stress is eigenlijk gewoon spanning, een gespannen reactie wanneer er iets gebeurt of gaat gebeuren. Dus wanneer u weet dat er allerlei deadlines aankomen, kan het zijn dat de spanning (en dus uw stress) toeneemt. Op het werk kan stress ontstaan, wanneer er bijvoorbeeld voortdurend (te) veel van u wordt gevraagd, of u continu te hard moet werken en geen tijd hebt om uit te rusten.
Teveel stress is heel vervelend. Echter, een beetje spanning kan u wel helpen om bepaalde activiteiten beter uit te voeren. Een klein beetje stress maakt u alert, waardoor u beter kunt presteren. Wanneer u weet dat u volgende week een verslag in moet leveren, kan dat net het beetje stress opleveren dat u nodig hebt om dat verslag te gaan schrijven. En als u een examen moet maken, zorgt de stress ervoor dat u gefocust bent en u goed kunt concentreren. Teveel stress werkt echter averechts, daardoor wordt de prestatie minder. Dit kan zelfs verlammend werken.
Wanneer er niet wordt ingegrepen bij mensen die teveel stress ervaren op het werk, kan dit leiden tot een burn-out. De spanning is te hoog, het lukt niet meer om te voldoen aan wat er gevraagd wordt op uw werk en uiteindelijk belandt u ziek thuis. Dit kan gebeuren bij echt ernstige vormen van stress. De lichtere vormen van stress kunnen ervoor zorgen dat u niet meer optimaal kunt presteren. Het kan u moeite kosten om bepaalde activiteiten op uw werk/school uit te voeren, te leren, verslagen te schrijven, etc. Ieder persoon heeft een ander basislevel van stress en een andere manier van omgaan met stress. Die ene toets of deadline kan voor ontzettend veel stress zorgen bij de ene persoon, terwijl de ander hier relatief relaxt mee omgaat. Stress is subjectief, een belangrijke factor is hoe u dingen interpreteert. Wanneer u bijvoorbeeld een doemdenker bent (“Het gaat met nooit lukken”, “Ik kan dit toch niet”), is de kans groot dat u sneller stress ervaart doordat u denkt dat u het niet gaat redden en u daar niets aan kan doen. Een optimistisch persoon interpreteert situaties heel anders: “Ik kan die deadline makkelijk halen”, “Ik ga dit redden!”, waardoor situaties als minder stressvol worden ervaren.
Het liefst zou u natuurlijk voorkomen dat u te veel stress ervaart. Een manier om dit te doen is een rustperiode in te lassen, echt tijd nemen om tot uzelf te komen en even niet bezig zijn met u werk. Vaak kunt u hierna weer met frisse moed beginnen. U hebt uw spanningslevel verlaagd zodat u weer meer aankunt. Wat ook kan, is uw manier van interpreteren aanpassen. Wanneer u van uzelf weet dat u dingen soms wat negatief tegen dingen aankijkt, zou u kunnen proberen dit te veranderen. Dit kunt u leren met behulp van technieken uit de cognitieve gedragstherapie. Ook geloven in uzelf helpt, wanneer u gelooft dat u iets kunt volbrengen of uitvoeren, hebt de halve stap al gezet om dit daadwerkelijk te gaan doen.
Geschreven door Marjolein Hartgerink, Psycholoog in opleiding