De zon begint te schijnen, vogels fluiten, bomen krijgen blaadjes en gaan bloeien, een mooie blauwe lucht.. Met een beetje geluk komen er zelfs weer dagen waarin we zonder jas naar buiten kunnen. Dat dit uw humeur positief kan beïnvloeden, is eigenlijk niet meer dan logisch. Toch?
Zo gauw het herfst/winter wordt, de bomen hun bladeren verliezen, de dagen korter worden en de temperatuur gaat zakken, gaan veel mensen zich wat somber voelen. Echter, waar de een wat somber wordt of wellicht wat depressieve klachten ervaart, kan het voor de ander overgaan in een echte winterdepressie. De klachten zijn dan ernstig, houden langere tijd aan, en keren vaak een jaar later terug, wanneer de dagen opnieuw korter worden. Dit wordt ook wel Seasonal Affective Disorder genoemd. Er wordt vaak gedacht dat dit er gewoon bij hoort. Zo gaat het immers al jaren, u bent eraan gewend en u weet niet anders. Daarbij, zo gauw het lente wordt en de dagen langer worden, klaart uw stemming weer op.
Een belangrijk kenmerk van de winterdepressie is de vermoeidheid en een toegenomen behoefte aan slaap. Daarnaast kan het dag- nachtritme verschuiven of zelfs omdraaien. Hierdoor voelt u zich steeds later op de dag ‘wakker’ en uitgeslapen. Het gevolg daarvan is dat u steeds later uw bed uitkomt, waardoor u overdag meer slaapt. Evenals bij een niet seizoensgebonden depressie, is een meer dan normaal aanwezige somberheid een kenmerk van de winterdepressie. Er is minder behoefte aan sociaal contact, het ondernemen van activiteiten, en het kan zijn dat u weinig tot niet meer kan genieten van dingen die u normaal altijd leuk vond om te doen. Daarnaast kan het zijn dat de eetlust toeneemt. Waar de eetlust vaak afneemt bij een niet seizoensgebonden depressie, neemt de eetlust vaak toe bij een winterdepressie. Tenslotte is er vaak sprake van prikkelbaarheid en een slechtere concentratie bij een winterdepressie.
De precieze oorzaak van een winterdepressie is nog niet duidelijk. Er zijn verschillende hypotheses die het ontstaan van een winterdepressie zouden kunnen verklaren. Dit zijn dus vermoedens, die nog bewezen moeten worden. Een van die vermoedens heeft te maken met het hormoon melatonine. De hoeveelheid daglicht is van invloed op de hoeveelheid melatonine in uw lichaam. Dit hormoon wordt ’s avonds aangemaakt en zorgt dat u slaperig wordt. Het zorgt dus voor een gezond dag-nachtritme. Wanneer er weinig daglicht is (in de winter), kan de concentratie melatonine overdag ook hoog zijn. Dit zorgt voor moeheid overdag. Het hormoon melatonine zou de omkering van het dag- nachtritme en de slaperigheid (met name overdag) kunnen verklaren.
Er zijn verschillende opties, waaronder lichttherapie. Hierbij wordt de hoeveelheid licht die u per dag krijgt, vergroot. Daarnaast bestaan er melatoninetabletten. Wanneer u deze ’s avonds neemt valt u eerder in slaap. Soms wordt er een antidepressivum voorgeschreven. Wanneer u het idee hebt dat u last hebt van een (winter)depressie, dan kan het goed zijn om contact op te nemen met een van de praktijken van Direct-psycholoog.
Geschreven door Marjolein Hartgerink, Psycholoog in opleiding
